|
يكشنبه 12 آبان 1398
پژوهشکده الهیات و خانواده
مقدمه:
فعالیتهای پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی شعبه اصفهان به صورت رسمی از سال 1382 شمسی در قالب «معاونت پژوهشی» آغاز شد. بسترسازی برای انجام فعالیتهای پژوهشی حوزویان، توسعه و ترویج فرهنگ پژوهش در این حوزة دیرپا، انجام پژوهشهای بنیادی و توسعهای با اتکا به منابع دانشور حوزة علمیه اصفهان، ارایة خدمات علمیپژوهشی به علاقهمندان و نیز پاسخگویی به نیازها و مطالبات پژوهشی مخاطبان در حوزة علوم و معارف اسلامی در زمرة اهداف آغازین تأسیس این معاونت بوده است. با روند توسعة فعالیتهای پژوهشی و قریب یک دهه انباشت دانش و تجربه سازمانی در این مسیر و نیز تغییر رویکرد دفتر تبلیغات اسلامی از کارکرد محوری به مسأله محوری ساختار معاونت به «مرکز مطالعات اسلامی اصفهان» تغییر یافت. این مرکز در تاریخ 4/10/1391 بر اساس مصوبه شورای پژوهشی پژوهشگاه تلاش کرد اهداف یادشده را در قالب چهار گروه پژوهشی «اخلاق»، «ادیان»، «فلسفه و کلام» و«فقه و حقوق» دنبال کرده و بستری مناسب برای فعالیتهای جدید پژوهشی ایجاد کند.
با چنین پیشینهای، ایده نیاز به تأسیس پژوهشکدهای وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با تأکید بر سیاستهای موجود و رایج در قطبهای فکریفرهنگی و نیازهای علمی و دینی شهر اصفهان در دستور کار شورای پژوهشی مرکز مطالعات اسلامی قرار گرفت و با عنایت به مأموریت قطبها و میزها و با توجه به سابقه فعالیتها، ظرفیتها، شرایط و امکانات، این مرکز از اواخر سال 1395 با محوریت پژوهش در حوزه مسایل خانواده، به «پژوهشکده الهیات و خانواده» با سه گروه پژوهشی با عناوین «گروه مطالعات خانواده»، «گروه اخلاق اجتماعی» و «گروه الهیات تطبیقی» تبدیل شد.
مأموریتهای پژوهشکده الهیات و خانواده
مطالعه و پژوهش در زمینۀ توسعۀ دانش و فرهنگِ «خانوادۀ اسلامی» از منظر ساختاری، اخلاقی و الهیاتی.
اهداف بلندمدت پژوهشکده الهیات و خانواده
شناخت علمی مسائل مرتبط و تعیین اولویتهای پژوهشی از طریق نیازسنجی؛
شناسایی آسیبها و روشهای ناظر به حل مسائلِ مرتبط از منظر علم و دین؛
طراحی و عرضۀ الگوهای علمی متناسب، ناظر به مسائل حوزۀ خانواده؛
پاسخگویی به شبهات، پرسشهای علمی و چالشهای عینی در حوزۀ مسائل مرتبط؛
نقد مکاتب، آراء و جریانهای فکری معارض با خانواده؛
افزایش تعاملات و مطالعات بینرشتهای و تقویت دیدگاههای همپیوند در حوزۀ مسائل مرتبط.
اهداف کوتاهمدت پژوهشکده الهیات و خانواده
مطالعه و طراحی الگوی جامع نظام خانواده با تأکید بر الگوهای ارتباطی زوجین با نگرش بر منابع دینی؛
واکاوی زمینهها، آثار و راهکارهای حل مسائل مرتبط با خانواده از منظر اخلاق اجتماعی، بهویژه صداقت؛
بررسی آراء و اندیشههای الهیاتی ناظر به مسائل خانواده در ادیان، مذاهب، مکاتب و جریانهای فکری.
گروههای پژوهشی
الف) گروه مطالعات خانواده
گروه مطالعات خانواده با توجه به نیاز جامعه به شناخت علمی خانواده میکوشد براساس مبانی اسلامی و به کارگیری میانرشتههای مؤثر در تحلیل مسائل خانواده از جمله ازدواج، روابط زناشویی، فرزندپروری و تحکیم و ارتقاء ساختار و کارکرد خانواده و کاهش آسیبها و مشکلات زناشویی همت گمارد. اين گروه با انجام پژوهشهاي علمي دقيق به دنبال فهم دقيقي از مفهوم خانواده، نقد و بررسيها نظريههاي ناظر به خانواده و ارائه الگوهاي ناب در حوزه خانواده با رويكرد اسلامي است. از اينرو؛ رسالت این گروه ساماندهی پژوهشهای بنيادين و کاربردی در جهت بسط و توسعه فزاینده نگاه علمی به خانواده در ایران بوده و به طور كلي حل مسائل مرتبط با میز خانواده در نظام قطبهاي فكريفرهنگي است. بر اين اساس، مأموریت و اهداف اين گروه به شرح زير است:
مأموریت
مطالعه و پژوهش در حوزۀ مسائل خانواده از منظر ساختار، روابط و نظام خانواده.
اهداف بلندمدت
شناسایی آسیبهای خانواده و طراحی مداخلات مبتنی بر پیشگیری و درمان برای مقابله با آسیبهای خانواده؛
ارائۀ الگوي برتر خانوادۀ مطلوب اسلامی؛
شناسایی و معرفی مبانی، اصول و ساختار نظام خانوادۀ اسلامی.
اهداف کوتاهمدت
مطالعه و پژوهش به منظور:
کشف الگوهاي ارتباطي زوجين و تعیین مقیاس آن بر اساس آموزههاي اسلامي؛
بررسی آسيبهاي شناختي در روابط همسران و روشهاي اصلاح آن با نگرش به منابع اسلامي؛
شناسایی زمینههای آسیبهای زناشوییِ کاربران شبکههای اجتماعی و بینندگان شبکههای ماهوارهای؛
تدوین بستة جامع آموزشی و مشاورهای برای افزایش صمیمیت در روابط زناشویی.
ب) گروه اخلاق اجتماعی
بدون ترديد اخلاق از موضوعاتي است که بخش گستردهاي از متون دینی اسلامي و ديگر اديان توحيدي و نظامهاي فكري- اجتماعي بشري را به خود اختصاص داده است. از اینرو، تلاش براي پرداختن به مسائل و باورهاي اخلاقي از رسالتهاي مهم علوم اسلامي و انساني است. گروه اخلاق اجتماعی در صدد است بستری مناسب برای مرور، نقد و نظریهپردازی اخلاقی با رويكرد اسلامي در حوزههاي مختلف اجتماعي و با محوریت مسایل خانواده، پدید آورده و با توجه به روشهای نوین علمی و تحقیقاتی به کاوشگری در مباحث نوین اين حوزه بپردازد. از اينرو، رسالت اين گروه بررسي صرف عناوين و مسائل اخلاق اجتماعی نيست بلكه ميكوشد با در نظر گرفتن نظام حاكم بر اخلاق اجتماعی و کاربردی در طرحهاي پژوهشي و با تكيه بر باورهاي درونديني، با نگاهي از بيرون، مسائل اخلاقي و ارتباط آن با حوزههاي مهم حيات انساني با محوریت خانواده را مورد بررسي و دقت نظر قرار دهد. بر اين اساس، مأموریت و اهداف اين گروه به شرح زير است:
مأموریت
مطالعه و پژوهش در حوزۀ مسائل خانواده از منظر اخلاق اجتماعی.
اهداف بلندمدت
تبیین روشمند و عالمانۀ مبانی، اصول و نظام اخلاق اسلامی، بهویژه در حوزۀ اخلاق اجتماعی و ناظر به مسائل خانواده؛
آسیبشناسی مسائل اخلاقی خانواده و شناسایی معضلات اخلاق اجتماعیِ مرتبط با خانواده و ارائة راهکارهای برونرفت؛
استخراج و معرفی الگوهاي زيست اخلاقي از متون ديني و علمی ناظر به مسائل خانواده.
اهداف کوتاهمدت
مطالعه و پژوهش به منظور:
تحلیل زمینهها و عوامل ناراستی در خانواده و راهکارهای برونرفت از آنها؛
تحلیل زمینهها و عوامل فریبکاری در رسانه و راهکارهای برونرفت (بهویژه برای مخاطبان کودک و نوجوان)؛
بررسی راهکارهای تربیتی ترویج صداقت و کاهش ناراستی از منظر اخلاق اسلامی، بهویژه در خانواده؛
بررسی آثار فردی، خانوادگی، اجتماعیِ صداقت/ دروغ از منظر اخلاق اسلامی با تأکید بر آثار دنیوی و حیات اجتماعی.
ج)گروه الهیات تطبیقی
گروه الهیات تطبیقی با محور قرار دادن مسایل الهیاتی خانواده در صدد است با تکیه بر اندیشههای اصيل اسلامی و دینی و با نگاه تطبیقی، با پرهيز از بسندهكردن به يك روش خاص و مصون ماندن از برداشتهاي غلط و تفسیر انحرافی در بررسي ابعاد و مسائل مرتبط با خانواده با رویکرد دينی، از گستره معرفتي و روشي فلسفی و کلامی استفاده كرده و علاوه بر نقد و بررسی دیدگاهها و نظریههاي آنها درباره ابعاد شكلي و صوري دين و دينداري نگاه راهبردي و کاربردی در فهم، اثبات و بکارگیری گزارهها و مسائل دینی را در حوزه مسایل خانواده افزايش دهد. بنابراین، لازم است به تناسب نوع مسائل از روشهای عقلی و استدلالی، نقلی و تاریخی، تجربی و شهودی، فقهی، تفسیری، حدیثی و مانند آن و به طور تطبیقی استفاده کند. بر اين اساس، مأموریت و اهداف اين گروه به شرح زير است:
مأموریت
مطالعه و پژوهش در حوزۀ مسائل خانواده از منظر الهیات تطبیقی.
اهداف بلندمدت
واکاوی مسائل مربوط به الهیات ادیان، مذاهب، مکاتب و جریانهای فکری در حوزة مسائل و موضوعات ناظر به خانواده؛
بررسی آراء و اندیشهها در حوزة الهیات تطبیقی مرتبط با خانواده؛
شناسایی و پاسخ به پرسشها و شبهات فکری و اعتقادی ناظر به مسائل خانواده با رویکرد تطبیقی.
اهداف کوتاه مدت
مطالعه و پژوهش به منظور:
بررسی راهکارهای تقویت باورهای دینی در خانواده با نگاه به آموزههای الهیاتی ادیان؛
شناسایی روشهای باورمندکردن کودکان به مبدا و معاد در راستای توانمندسازی مبلغان و مربیان تخصصی کودک؛
طراحی الگوی متعالی برای تعمیق ایمان و باورهای دینی مردم، بهویژه نسل جوان با استفاده از ظرفیت مجالس و روضههای خانگی؛
نگاه تطبیقی به مقولۀ «تدبیر منزل» در آراء و اندیشههای ارسطو و متکلمان و فیلسوفان شیعه.
|